Buduća hidroelektrana Buk Bijela

Rijeka Drina je desna i najveća pritoka rijeke Save i pripada Crnomorskom slivu. Nastaje spajanjem rijeka Tare i Pive, kod Šćepan Polјa. Slivno područje obuhvata jugozapadni i zapadni dio Republike Srbije, sjeverni dio Republike Crne Gore i istočni dio Republike Srpske, a zauzima površinu od 19 570 km2. Ukupna dužina sliva je oko 500 km, a prosječna širina oko 100 km. U gornjem dijelu sliva godišnje padavine su 3000 mm, a prosječno na cijelom slivu padavine su 1100 mm.

HE Buk Bijela je jedna od planiranih hidroelektrana u sistemu hidroelektrana na gornjoj Drini.



Osnovni tehnički podaci HE Buk Bijela

HE Buk Bijela je pribransko akumulaciono postrojenje koje se sastoji od :

* gravitacione betonske brane sa mašinskom zgradom,
* akumulacije.

Snaga N = 93,52 MW,

Proizvodnja E = 332,34 GWh,

Instalisani proticaj Qi = 350 m3/s.

Gravitaciono betonska brana se sastoji od četiri cjeline:

* gravitacionog dijela brane sa montažnim prostorom na lijevoj obali,
* gravitacionog dijela brane na desnoj obali,
* mašinske zgrade sa ulaznom građevinom, odvodnom vadom i razdjelnim zidom kojim se razdvaja odvodna vada od slapišta,
* evakuacionih objekata-preliv i dubinski ispust sa segmentnim ustavama i slapištem.

Ukupna dužina brane po kruni iznosi 197,3 m, od toga je lijevi gravitacioni dio 68,1 m, mašinska zgrada 42 m, dio brane sa temelјnim ispustom 15,5 m, dio brane sa prelivima 38,2 m, i desni gravitacioni dio 33,5 m. Najveća građevinska visina je na dijelu mašinske zgrade i iznosi 57,8 m.

Nјenom izgradnjom se formira akumulacija sa kotom normalnog uspora 434,00 m n.m. i ukupnom zapreminom 15,7 mil.m3. Korisna je 11 mil. m3. Ukupna dužina akumulacije je oko 11,5 km.

U mašinskoj zgradi smještena su 3 agregata tipa Kaplan.

Dva su dimenzionisana za instalisani proticaj po 150 m3/s, a jedan za vodoprivredni minimum proticaja 50 m3/s.

Ukupne investicije iznose 196,14 mil. evra.



HE Buk Bijela će, kao čeona elektrana, sa stanovišta veličine akumulacije, instalisane snage i prosječne proizvodnje, biti najveća elektrana na rijeci Drini (uzvodno od Višegrada). Veličina osnovnih parametara uslovljena je položajem uzvodnih hidroelektrana (HE Piva na rijeci Pivi i HE Bijeli Brijeg na rijeci Tari), te postojećim naseljima i infrastrukturom (grad Foča).

Uz poštovanje osnovnog principa – maksimalno korišćenje potencijala, očuvanja postojeće infrastrukture, geološko-tehničkih i hidrogeoloških uslova, izabrana je mikro lokacija 335 km uzvodno od ušća u rijeku Savu, odnosno 9 km uzvodno od grada Foča. Instalisana snaga hidroelektrane je prilagođena potrebama elektroenergetskog sistema u koji se ovaj objekat uklapa.

U geometrijskom smislu brana je dvojno zakrivljena konstrukcija koja se sastoji od blokova koji nakon završetka betoniranja i injektiranja spojnica formiraju jedinstveno tijelo brane u sistemu debele ljuske.

Dosadašnja istraživanja, projektovanje i izgradnja HE Bijela

HE Buk Bijela je najznačaniji i najatraktivniji hidroenergetski objekat gornjeg toka Drine, koja ima dugi istorijat projektovanja. 1965.godine, nakon donošenja odluke o gradnji uzvodne HE Piva na rijeci Pivi, usvojena je kota uspora HE Buk Bijela 500 mnm. Idejni projekat HE Buk Bijela završen je 1970. godine. Nakon toga izvedeni su istražni radovi, te glavni projekti optočnih tunela po kojima je 1974. godine počelo izvođenje radova. Radovi su finansirani sredstvima iz odobrenog kredita Međunarodne banke za obnovu i razvoj 1976. godine, međutim gradnja je prekinuta zbog neriješenih odnosa sa Republikom Crnom Gorom, indukovanih prije svega, pitanjima zaštite rijeke Tare u Moraču.

Dodatni istražni radovi izvedeni u sledećoj fazi su pokazali da postojeću projektnu dokumantaciju treba aktuelizovati, što je urađeno u periodu od 1983, do 1985. godine. Glavni projekat novog rješenja je završen 1987. godine.

U okviru priprema za izgradnju HE Buk Bijela, pored dobijene pozitivne ocjene projekta od strane eksperata Međunarodne banke za obnovu i razvoj iz Vašingtona, do sada su izvedeni prethodni i pripremni radovi u znatnom obimu (izgrađeni pristupni pitevi, dovedena voda, struja, telefon, izgrađeni objekti stambenog naselja i privrednog gradilišta, izvršena eksproprijacija itd.). Na pregradnim profilima i u akumulaciji HE Buk Bijela izvedeni su svi potrebnio istražni radovi i ispitivanja za izradu glavnog projekta, tako da se, u geološko-geotehničkom i hidrogeološkom smislu ovi profili mogu smatrati u potpunosti definisanim za sve varijante rješenja. Elaborati o rezultatima istraživanja i ispitivanja postoje i nisu potrebni bilo kakvi dodatni istražni radovi.